Sociale ecologie en post-schaarste

Vanaf nu online, twee teksten in het Nederlands die voorheen moeilijk vindbaar waren:

“Malé není vzdy krásné: Rozhovor s Murray Bookchinem,” interview by David Vanek, Aug. 2000
translated into Dutch as “Het sociale vraagstuk van de ecologie. Interview met Murray Bookchin”, translated by Filip Vanden Berghe, in De Nar. Anarchistisch actieblad. no. 172. Aug. 2002, pp 18-22

“Post-Scarcity Anarchism,” written Oct. 1967 - Dec. 1968
translated into Dutch as “Anarchisme in het tijdperk na de schaarste,” in Ekologie en anarchisme (1977)

Allebei de teksten zijn hier terug te vinden.

Murray Bookchin en het libertair municipalisme

Vanaf nu online:


“Radical Politics in an Era of Advanced Capitalism,” Green Perspectives, no. 18 (Nov. 1989) (a revised version of “Society, Politics, and the State”)
translated into Dutch as “Radicale politiek in een tijdperk van voortdurend kapitalisme,” by Simon Radius, in De AS: Anarchistisch Tijdschrift [Rotterdam] 91 (Jul.-Sept. 1990)

“The Meaning of Confederalism,” written Nov. 3, 1990
translated into Dutch as “De betekenis van het Confederalisme,” in De AS: Anarchistisch Tijdschrift [Rotterdam] 93 (Jan.-Mar. 1991)

Allebei de teksten zijn hier terug te vinden.


“Libertarian Municipalism: An Overview,” introduction to Readings in Libertarian Municipalism (Burlington, Vt.: Social Ecology Project, 1991), written Apr. 3, 1991
translated into Dutch as “Libertair Municipalisme: Een Overzicht,” by Ferd. v.d. Bruggen, in De AS, no. 107 (Summer 1994), pp. 18-25

Dat is de tekst van Murray Bookchin die, samen met het boek van Janet Biehl over libertair municipalisme, het beste zijn politieke filosofie op het einde van de vorige eeuw weergeeft. Hij is hier terug te vinden.

Deze in het Nederlands vertaalde en gescande teksten van Murray Bookchin zijn zeker de moeite waard om te lezen...

Lijst Dedecker : de televisiedemocratie in opmars

De partij van Jean-Marie Dedecker zit in een groeifase. In een recente peiling nadert Lijst Dedecker inmiddels de kaap van 10 procent, het VB light zit in de lift. Is de partij ook democratisch? Als we het partijprogramma mogen geloven wel, maar wat is de werkelijkheid?



Wie Dedecker bezig ziet op televisie en in tijdschriften merkt dat hij relatief weinig vertelt over het bestuur dat hij wil voor Vlaanderen. Wat er dus vooral naar voor komt is de wens om Vlaanderen meer “autonomie” te geven, lees : economisch gezien minder last te laten hebben van het iets minder rijke Wallonië. Toch vinden we op de website van Lijst Dedecker een aantal denkpistes terug omtrent bestuur in het ingekorte partijprogramma.
In het binnenlands bestuur wil Lijst Dedecker de provincies afschaffen en vervangen door Stads- en
Streekgewesten. “Provincies zijn constructies van de 18de eeuw waarvan het nut volkomen achterhaald is sinds het ontstaan van de federale staat en de gewesten. Het bestaan van provincies
leidt tot beleidsoverlappingen en mede hierdoor tot extra overbodige belastingen. (...) Samenwerking tussen de Stads- en Streekgewesten zou via het Vlaamse Gewest verlopen.” Met andere woorden : Dedecker wil niet alleen naar Amerikaanse toestanden evolueren in Vlaanderen, met Jean-Marie Dedecker als een soort van president met enorm veel macht omdat hij alle media-aandacht naar zich toetrekt, hij wil ook nog eens een dure bestuursreorganisatie die op een zo rechts mogelijke lijst geschoeid wordt. Het economisch belangrijkste gebied in Vlaanderen, de grootstad Antwerpen (met o.a. haar haven en diamantsector) moet bijvoorbeeld ingepast worden in een zo rechts mogelijk gewest dat naar de pijpen danst van Dedecker en zijn regering.

“Een stads- of streekgewest is een gebied van de juiste dimensie. Het kan meer maatwerk leveren en leidt tot minder bureaucratie en lagere kosten.” Lagere kosten? Op termijn wel, maar hoe lang gaat dat duren vooraleer die bestuursreorganisatie er is? Het bedrijfsleven kan er geld mee verdienen ja, maar wat hebben armer er aan? Niets dus, integendeel.
“Het Streekgewest is dan nog specifiek opgebouwd rond regio’s die ook als dusdanig als een sociologische realiteit worden ervaren door de burgers.” Met andere woorden : Dedecker streeft naar een traditionalistische invulling van de bestuursrealiteit, waarbij bestaande gemeenschapsidentiteiten volop een rol spelen. Wil Dedecker af van het bekrompen provincialisme en regionalisme? Nee, hij wil enkel af van provincies. Regionalisme moet daarentegen versterkt worden.

Lijst Dedecker laat ook uitschijnen dat het voor directe democratie gewonnen is. Het begrijpt directe democratie als volgt : “Directe democratie duidt op het principe of een instrument waarbij de burgers hun soevereiniteit rechtstreeks uitoefenen in plaats van via verkozen vertegenwoordigers (representatieve democratie).”
Opvallend in deze omschrijving zijn de termen “burgers” en “soevereiniteit”. De term burger heeft iets elitairs, hij doet nogal denken aan burgerij en “burgerlijk”. Het lijdt geen twijfel dat Dedecker een verdere verburgerlijking van de samenleving wil, een elitaire bedoening waarbij het maatschappelijk debat in grote mate gestuurd wordt door leden van de rijke burgerij en de in grote mate door hen gecontroleerde media. En wat daar direct democratisch aan is zou ik echt niet weten. Lijst Dedecker verkoopt dan ook weer zever in pakskes.
“Als we het over directe democratie hebben dan gaat het niet over zoiets als een 'volksraadpleging'. Het volk raadplegen is iets voor de machthebbers, in een democratie is de bevolking de uiteindelijke machthebber, en die moet dus niet 'geraadpleegd' worden, die kan zelf beslissen.” Dat is dus de soevereiniteit waar men het over heeft bij Lijst Dedecker. De term “volk” lijkt er een grote rol in te spelen. Dedecker en co. streven naar volkssoevereiniteit, daarbij wordt solidariteit met andere volkeren zoveel mogelijk vermeden, tenzij het bijdraagt tot die Vlaamse soevereiniteit. Lijst Dedecker wil markteconomisch gezien zo sterk staan dat Vlaanderen weinig afhankelijk wordt van de economische situatie in andere regio's dan Vlaanderen.

Lijst Dedecker : “Directe democratie gaat over het Bindend Referendum Op Volksinitiatief (BROV), wat een Nederlandstalige verzamelterm is voor het 'Volksinitiatief' (de bevolking dient zelf een wetsvoorstel in) en het 'Referendum' (dat ook 'op volksinitiatief' is maar dat een door het parlement gestemde wet tegenhoudt).”
Steeds weer speelt “het volk” een belangrijke rol in het discours van de partij. Nationale en Vlaamse identiteit worden onlosmakelijk verbonden met de term “democratie”, waardoor die term een zeer oude invulling krijgt die doet denken aan de Oude Grieken en Romeinen. Bij de Romeinen verloor de term democratie trouwens zijn oorpronkelijke, directe karakter en werd nog meer elitair. Het was niet alleen het “eigen volk” dat besliste over dingen, het beslissen gebeurde ook binnen de bestuurscontext van een duidelijk centralistisch staatsbestel. Het staatsbestel dat Lijst Dedecker wil doet erg denken aan dat van de Romeinen, meer nog dan aan de bestuursmodellen van de Oude Grieken.

Lijst Dedecker : “Wij willen de onmiddellijke invoering van democratie naar Zwitsers model. De relevante grondwetsartikelen moeten meteen voor herziening vatbaar verklaard worden. Aan grondwetsherzieningen en aan de overdracht van bevoegdheden aan de EU moet een breed democratisch debat voorafgaan en beslist worden bij referendum.”
Directe democratie is volgens mij een levendig principe, dat niet stil bleef staan bij het oude Athene of Zwitserland en termen als “volk” of “referendum”, maar daarentegen met de tijd evolueerde naar een modern, links en humanistisch begrip.
Lijst Dedecker verwart duidelijk het principe van directe democratie met het principe van televisiedemocratie. Televisiedemocratie leeft bij de idee van de invoering van volksraadplegingen of referenda, waarbij voorkeuren en maatschappelijk debat gereduceerd worden tot een simpel ja of nee stemmen, en dure verkiezingscampagnes inspelen op parlementsverkiezingen, televisiepropaganda, het discours van opiniemakers die aandacht krijgen in massamedia, en volksraadplegingen waarvan het resultaat gemanipuleerd wordt door de beelden die massamedia voorschotelen. “Geen enkel onderwerp is taboe. Ook communautaire aangelegenheden moeten bij referendum beslist kunnen worden”, laat Lijst Dedecker weten. Alsof communautaire aangelegenheden taboe zijn, men hoort over niks anders.

Lijst Dedecker : “Ook het wetinitiatief moet ingevoerd worden. Het gaat om een tekst met de waarde van een wetsvoorstel of wetsontwerp, dat aan het bevoegde parlement wordt voorgelegd zo het is ondertekend door 10.000 mensen.” Met andere woorden : wie het geld heeft om een wetinitatief op te starten, zal gehoord worden. Wie er geen geld voor heeft zal eerst veel geld moeten verzamelen alvorens gehoord te worden.

Lijst Dedecker : “De allereerste hervorming waar we aan toe zijn is de afschaffing van de stemplicht en de invoering van een stemrecht.
Wij willen de lijststem en de opvolgerlijsten afschaffen. Enkel nog naamstemmen kunnen worden uitgebracht.
Een opener kandidaatstellingsprocedure binnen de politieke partijen is het verlengstuk van de rechtstreekse verkiezing van de parlementsleden en de andere mandatarissen. Wij willen de kiesdrempel afschaffen.”
Met andere woorden : wie aan parlementsverkiezingen wil deelnemen moet niet alleen zo veel mogelijk Bekende Vlamingen op de eigen lijst hebben, men moet ook mensen er toe verleiden naar de stembus te trekken en men hoeft zelfs niet eens de kiesdrempel te halen. Wie in vijf minuten Bekende Vlaming wordt, kan misschien meteen in het parlement gaan zitten. Waar hebben we dat nog gezien, Bekende Vlamingen in het parlement? Er is een partij die leeft van de populariteit van BV's, die partij heet Lijst Dedecker. Er is een partij die electoraal groeit mede dankzij de personencultus en de verdediging van “het recht op vrije meningsuiting” via massamedia om het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding af te kunnen schaffen. Die partij is niet langer het VB maar een VB light, die partij heet Lijst Dedecker.

Rafa Grinfeld