Religie en media-activisme, kan het wel?

Met alle pleidooien voor intercultureel denken en handelen, met alle zin voor verdraagzaamheid en tolerantie naar andersdenkenden toe, belanden we tegelijkertijd in een andere discussie : hoe tolerant kunnen atheïsten en agnosten blijven en zijn als het over religie gaat?




De multiculturele werkelijkheid noopt ons er toe een duidelijk standpunt in te nemen als het over religie en godsdienst gaat. (Ik definieer hier religie trouwens als het minder geïnstitutionaliseerde broertje van godsdienst, elke uiting van een geloof in bovennatuurlijke fenomenen.) Waarom dan wel zo'n standpunt? Het lijkt er op dat met de secularisering van de ons omringende, oorspronkelijk zeer christelijke, samenleving er tegelijkertijd ruimte vrijkomt voor nieuwe religieuze denkbeelden, vaak exotisch of eclectisch van aard.
Ook links blijft zeker niet gespaard van dit fenomeen. Links ondergaat momenteel allerlei New Age en soortgelijke spirituele invloeden. Dit leidt tot een grotere populariteit binnen de linkerzijde van allerlei stromingen die tijdens de voorbije decennia nogal wat religieuze invloeden hebben gekend : ecofeminisme en ecologie, anarchisme, neomarxisme, groen gedachtegoed, anti-racisme, etcetera.
Linkse activisten moeten echter waakzaam blijven. Na een zeer lange strijd tegen de almacht van de Katholieke kerk en het Vaticaan in onze streken, een strijd die zijn vruchten heeft afgeworpen, zou een opleving van religieus en ander sectarisch gedrag links heel wat parten kunnen spelen. Om nog maar te zwijgen van zelotengedoe en creationisme (ja, Darwin kan ons zeker nog altijd wat leren), daar moeten we onszelf ver verwijderd van houden.

Religie heeft de volgende nadelen:

- het is onwetenschappelijk en leidt daarom gemakkelijk tot een wereldbeeld vol met speculaties en onjuistheden
- het vervreemdt mensen van zichzelf en de hen omringende werkelijkheid
- het leidt tot het navolgen van religieuze gezagsdragers en tot het projecteren van de eigen mogelijkheden op hen en/of een opperwezen
- het is als opium van en voor het volk, en leidt aldus gemakkelijk tot psychische afhankelijkheid van verkeerde denkbeelden
- het leidt tot het navolgen van waarden en normen die niet altijd moreel of kritisch van aard zijn, zonder al te veel reflecties daarbij omtrent een gepast moreel kader voor het eigen handelen

Zeker media-activisten moeten waakzaam blijven. Het internet is immers meer een propagandamiddel voor religieuze denkbeelden dan dat het een vehikel voor linkse doeleinden is. Ultrareligieuze groeperingen en individuen maken er regelmatig gebruik van. De virtuele werkelijkheid van het internet is bovendien een dankbaar iets voor diegenen die moeilijkheden hebben om zich goed te voelen in de steeds meer multiculturele werkelijkheid van het dagelijks leven in steden en grootsteden, het schermt mensen af van het moeten omgaan met verschillen en uitdagingen.
Interessant media-activisme dreigt regelmatig verloren te gaan binnen de complexe wereld van het internet, waar woorden en termen al te gemakkelijk religieuze connotaties krijgen zonder dat men het wil. Netwerken als dat van Indymedia hebben het moeilijk om voor zichzelf een plaats te verwerven binnen het groter wordende medialandschap, waar elkeen steeds meer mogelijkheden krijgt om eigen opinies en denkbeelden uit te dragen, ook al zijn ze gespeend van elke expertise of wetenschappelijke objectiviteit.
Of het nu om Facebook, blogs of discussiefora gaat, overal dreigt de kritische stem regelmatig het onderspit te delven. De hoop die velen hadden dat netwerken als Indymedia hier opmerkelijk verandering in konden brengen lijkt ijdel. Electronische media hebben nu eenmaal hun beperkingen, en kunnen niet op tegen de intensiteit van het gesprek en de levendige dialoog in een werkelijkheidscontext die niet virtueel van aard is.
Bovendien heeft het Indymedia-netwerk te weinig gedaan om dingen als antisemitisme en religie te bekampen. Het weerde in grote mate politici van zijn websites, maar deed te weinig tegen religieuze en antisemitische gezagsdragers om linkse atheïsten en anti-racisten volledig te kunnen bekoren. In 2002 bijvoorbeeld kloegen vele anti-racistische organisaties over het gebrek aan serieux bij veel Indymedia centra als het over de strijd tegen antisemitisme ging. En een links atheïsme krijgt over het algemeen weinig gehoor in linkse media.
Op Indymedia.be verschijnen er bijvoorbeeld regelmatig reportages over religieuze aangelegenheden, in een multi- en intercultureel jasje gestoken. Het interculturele discours botst echter regelmatig op zijn grenzen indien het over respect voor religieuze uitingen gaat. En de discussie over dit soort zaken moet dan ook aangezwengeld worden binnen linkse kringen.
Na alle kritiek die er al voordien kwam op de politiek meer dan vage strijd voor het behoud van het dorp Doel, en de verbondenheid van die strijd met onder andere rechts-religieuze kringen en traditionalisten van allerlei pluimage, vinden we deze week een aankondiging voor de Doelse feesten van volgend weekend op Indymedia.be, met daarbij de volgende aankondiging:
“Om 15uur Plechtige Scheldewijdingsmis in de kerk van Doel met pastoor E.H. Van de Velde en aalmoezenier Dirk De Maeght.
Om 16uur vertrekt de fanfare met pastoor en gevolg naar de Scheldedijk voor de herdenking van alle overledenen van water en stroom.
Aansluitend is er nog een bootwijding en een vlootshow.”
Het is haast alsof er op Indymedia nooit een discussie heeft plaatsgevonden over Jan Creve en zijn Doel 2020. Het is alsof anarchisten en andere libertaire activisten zich schuldig moeten voelen over de bekende anti-autoritaire leus “ni Dieu, ni maître”.

Cette parole d'Evangile
Qui fait plier les imbéciles
Et qui met dans l'horreur civile
De la noblesse et puis du style
Ce cri qui n'a pas la rosette
Cette parole de prophète
Je la revendique et vous souhaite
Ni Dieu ni maître

Léo Ferré

Bedenkingen bij de G8-top in Japan

De volgende G8-top vindt deze week plaats, van 7 tot 9 juli. Waar gaat dit over? Een kort overzicht... (Foto : de dood van Carlo Giuliani)


De Groep van Acht (G8) is een coalitie van de acht (invloed)rijkste landen ter wereld: de Verenigde Staten, Japan, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, Canada, en Rusland zijn... de Grootste 8. Het geheel van de G8, 'vertegenwoordigde' vorig jaar 66,5% van de wereldeconomie, terwijl de staten slechts 13,5% van de wereldbevolking 'vertegenwoordigden'. We hebben het dan nog niet over de schijndemocratieën die in deze landen zelf hoogtij vieren.
De staatshoofden van de acht landen komen elk jaar bijeen op een top, nadat ministeries onderwerpen als “de gezondheid, de opvoeding, veiligheid, de energie, het milieu en de rechtvaardigheid” hebben voorbereid. Na afloop worden er besluiten genomen over deze materies. Volgens activist en schrijver Walden Bello was de G8 aanvankelijk bedacht, eerst eigenlijk als G7 in 1975, “om een soort coördinerend comité te vormen van de meest dominante kapitalistische landen, om zodoende een gemeenschappelijke strategie uit te werken naar het Zuiden toe en naar de zwakkere landen in het algemeen”. De bijeenkomsten van de G8 lijken echter steeds meer een ritueel te worden, één dat dient om het imago van de G8 op te smukken, waardoor activisten dit imago weer moeten besmeuren.
De Grote 8 zeggen nu iets aan de klimaatsverandering te willen doen, maar het echte idee is volgens Bello “hoe ze hun economische groei voort kunnen zetten terwijl ze symbolische en weinig serieuze inspanningen doen om hun emissie van broeikasgassen terug te dringen”. De G8 blijft iets hebben van een informeel hoofdkantoor van mondiale kapitalisten. De groep zoekt de beste manier om dit mondiale kapitalisme te laten draaien. De G8 is niet alleen een ondemocratische club, het is ook een groep die de armoede in de wereld volop in stand houdt.
De komende top in Japan is om verschillende redenen mischien wel de minst democratische van alle G8-bijeenkomsten. Niet alleen heeft de G8 steeds meer een imagoprobleem, waardoor het zijn eigen macht niet weet te legitimeren naar de wereld toe, de top vindt dit jaar ook plaats in Azië, terwijl het toch vooral een Westerse groep is en helemaal niet een Oosterse. Japan werpt zich wat op als vertegenwoordiger van Azië, terwijl bijna niemand in de wereld weet wat er in Japan gebeurt en waar de Japanse regering voor staat. Bovendien is Azië veel groter dan het relatief kleine land Japan, waar het opbouwen van een linkse tegenbeweging nog meer wordt tegengewerkt dan in de Westerse landen.
De meest omstreden G8-top is nog steeds die van in Genua (Italië), in 2001, toen de demonstrant Carlo Giuliani door de politie werd gedood. Een politieman heeft vorig jaar ook erkend dat agenten tijdens de G8-top in Genua een groep demonstranten in een school ernstig hebben mishandeld. De school leek achteraf op een 'Mexicaanse slagerswinkel', zei de man vorig jaar tijdens een proces tegen 29 agenten in Genua. "Agenten sloegen weerloze mensen. Vier agenten sloegen een meisje in elkaar wier hoofd openlag. Ze lag op de grond in een plas bloed", zei de politieman. Hij was één van de aangeklaagden. Tevens zei hij tot dan toe te hebben gezwegen uit schaamte en loyaliteit aan de politie.
De activisten werden in 2001 uit hun slaap gerukt en onophoudelijk en tot bloedens toe geslagen op het hoofd, de milt en de ledematen. Van de 93 gearresteerden werden 72 activisten zwaar gewond. Om het bloedblad te verantwoorden smokkelden hoge politiefunctionarissen kort na de feiten 2 molotovcocktails de school binnen, hetgeen gefilmd werd. De politie organiseerde ook een schijngevecht - een aanval met een mes op een politieman - dat als voorwendsel moest dienen voor de gewelddadige inval in de Diaz school.